Makat Kenarında Şişlik Nasıl Geçer?
- Doç.Dr.Çağlar Ertekin
- 2 gün önce
- 11 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 9 saat önce
Birçok kişi makat bölgesinde şişlik sorunu yaşayabilir ve bu durum oldukça rahatsız edici olabilir. Özellikle tuvalet sırasında acı, otururken rahatsızlık ve günlük hayatı etkileyen ağrı gibi belirtilerle karşılaşmak mümkün. Peki, makatta (anüste) oluşan şişlikler neden olur ve en önemlisi nasıl geçer?
Bu kapsamlı yazıda, makat kenarında ele gelen sert şişliklerin ve sivilce benzeri kabarıklıkların nedenlerine, belirtilerine ve bunların evde nasıl tedavi edilebileceğine değineceğiz.
Ayrıca kabızlık sonrasında makatta şişlik, makatta sertlik ve ağrı nedenleri, iç ve dış hemoroid farkları, makat apsesi gibi konuları açıklayacak; krem ve evde bakım önerilerini paylaşacağız.
Unutmayın, burada verilen bilgiler halkın anlayacağı şekilde genel bilgilendirme amaçlıdır. Şikâyetleriniz ciddi ise veya geçmiyorsa bir doktora başvurmayı ihmal etmeyin.
Makatta Şişlik Neden Olur?
Makatta, yani anüs çevresinde veya iç kısmında oluşan şişlikler birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. En sık görülen neden hemoroid (basur) olmakla birlikte, her makat şişliği hemoroid değildir. Bu bölgedeki damarsal genişlemeler, enfeksiyonlar veya cilt hastalıkları da benzer şikayetlere yol açabilir.
Hemoroid (Basur): Anüs çevresindeki toplardamarların genişlemesiyle oluşur. Kabızlık, uzun süre oturma, hamilelik veya fazla ıkınma gibi durumlar en yaygın nedenlerdir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı): Anüs çevresinde küçük yırtıklarla karakterizedir. Sert dışkılama sonrası ortaya çıkar ve genellikle ağrıya eşlik eden küçük bir deri çıkıntısı (bekçi memesi) görülür.
Anal Apse: Makat etrafındaki bezlerin iltihaplanması sonucu gelişen, içi iltihap dolu ağrılı şişliktir. Deri altında kızarıklık, ateş ve zonklama hissi yapabilir.
Anal Fistül: Genellikle iyileşmemiş bir apsenin sonucu olarak, makat içiyle cilt arasında oluşan kanalcıktır. Dışarıya akıntı ve tekrarlayan şişliklerle kendini belli eder.
Perianal Hematom: Anüs çevresindeki bir damarın çatlamasıyla deri altında kan birikmesidir. Aniden gelişir ve nohut büyüklüğünde, morumsu sert bir şişlik şeklinde fark edilir.
Cilt Problemleri: Makat çevresinde kıl kökü iltihabı (folikülit), küçük apseler veya HPV kaynaklı siğiller de sivilce benzeri kabarıklıklara neden olabilir.
Daha nadir olarak Crohn hastalığı, rektal prolapsus veya anal kanser gibi hastalıklar da makatta anormal şişliklere yol açabilir. Bu durumlar genellikle kanama, kilo kaybı veya dışkılama alışkanlığında değişim gibi ek belirtilerle seyreder.
Makatta şişlik, kaşıntı, akıntı veya ağrı gibi benzer şikayetler birçok hastalıkta görülebilir. Bu nedenle kesin tanı için proktoloji (genel cerrahi) uzmanı muayenesi şarttır.
Kabızlık Sonrası Makatta Şişlik
Kabızlık sırasında uzun süre ıkınmak veya sert dışkı çıkarmak, makat çevresine fazla basınç uygular ve bu da şişliğe yol açabilir. Kabızlık sonrası oluşan makat şişliğinin başlıca iki nedeni vardır:
1. Hemoroid Memesinin Şişmesi: Zorlanma sonucu iç hemoroidlerin dışarı doğru çıkmasıyla yumuşak, lastik kıvamında bir şişlik oluşabilir. Genellikle ağrıdan çok kaşıntı veya yanma hissi olur. Şişlik bir süre sonra inse de, altta yatan hemoroid tamamen kaybolmaz; tekrar kabızlık durumunda yeniden ortaya çıkabilir.
2. Perianal Hematom (Damar İçi Pıhtı): Aşırı ıkınma sırasında makat kenarındaki küçük damarlar çatlayabilir ve deri altında kan birikir. Bu, nohut büyüklüğünde, mor renkli ve oldukça ağrılı bir sertlik şeklinde hissedilir. Halk arasında “makatta pıhtı toplanması” olarak da bilinir. Genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden geçer, ancak şiddetli ağrı varsa doktor müdahalesi gerekebilir.
Şişliğin türünü anlamak için rengine ve ağrı düzeyine dikkat edilmelidir:
Morumsu ve çok ağrılı şişlik: Genellikle pıhtı kaynaklıdır.
Dolgunluk ve baskı hissi: Hemoroid şişmesine işaret eder.
Her iki durumda da kabızlığın kontrol altına alınması en önemli adımdır. Bol su içmek, lifli beslenmek ve tuvalette uzun süre kalmamak şişliğin tekrarını önlemeye yardımcı olur.
Şişlik birkaç gün içinde küçülmez veya ağrı giderek artarsa mutlaka bir genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
Makatta Sertlik ve Ağrı Nedenleri
Makat kenarında hissedilen sert ve ağrılı bir şişlik genellikle iki olasılığı akla getirir: tromboze dış hemoroid (pıhtılı basur) veya makat apsesi. Her iki durumda da şişlik serttir, ancak bazı farkları vardır.
Tromboze Dış Hemoroid (Pıhtılı Basur): Dış hemoroid damarının içinde pıhtı oluşmasıyla ortaya çıkar. Genellikle ani başlar ve şiddetli ağrı yapar. Şişlik deri altında sert bir topak şeklindedir; bölge mor veya morumsu mavi renkte görünebilir. Ağrı ilk 1-2 günde en yoğundur, ardından yavaşça azalır. Hasta ilk günlerde oturmakta zorlanabilir, ancak birkaç gün içinde ağrı hafifler.
Tedavi edilmezse bile çoğu vakada şişlik birkaç hafta içinde kendiliğinden geçer, yalnızca küçük bir deri kıvrımı (eski pıhtı kalıntısı) kalabilir. Tromboze hemoroid genellikle kabızlık, ağır kaldırma veya doğum sonrası dönemde görülür.
Anal Apse: Makat çevresindeki bezlerin enfekte olması sonucu gelişir ve sert, ağrılı, zonklayıcı bir şişlik şeklinde ortaya çıkar. Tromboze basurdan farklı olarak ağrı sürekli artar ve genellikle ateş, halsizlik, titreme gibi enfeksiyon belirtileri eşlik eder. Bölge kızarık, dokununca ılık ve gergindir. Başlangıçta sert bir kitle hissedilirken, zamanla yumuşayıp ucu beyazlaşabilir.
Anal apse kendiliğinden geçmez; mutlaka cerrahi olarak boşaltılması gerekir. Müdahale edilmezse iltihap çevre dokulara yayılabilir veya kendiliğinden patlayabilir, ancak bu durumda da fistül (kanalcık) oluşma riski yüksektir.
Tromboze hemoroid ve anal apse, makat çevresinde görülen en sık sert ve ağrılı şişliklerdir. Nadiren de olsa, bu bölgede ortaya çıkan sert, düzensiz ve ağrısız kitleler tümör habercisi olabilir. Böyle bir durumda vakit kaybetmeden uzman muayenesi gerekir.
Makatta Sivilce Gibi Şişlik: Nedenleri ve Belirtiler
Bazı kişiler makatta oluşan küçük kabarıklıkları “sivilce gibi bir şey çıktı” diye tarif eder. Gerçekten de bu bölgede sivilceye benzeyen beyaz veya kırmızı kabarcıklar oluşabilir. Makat etrafında sivilce benzeri şişliğe yol açan başlıca nedenler şunlardır:
Kıl Kökü İltihabı (Folikülit): Makat çevresindeki kıl köklerinin enfekte olması sonucu oluşur. Ağda, terleme veya tahriş sonrası gelişebilir. Genellikle birden fazla küçük, iltihaplı sivilce şeklinde görülür ve hafif ağrı yapar.
Fronküloz: Birden fazla kıl kökü enfeksiyonu birleşerek daha büyük, çok odacıklı apseler oluşturabilir. Bu durumda yaygın kızarıklık ve hassasiyet olur, özellikle bağışıklığı düşük kişilerde sık görülür.
Yüzeyel Anal Apse: Henüz olgunlaşmamış küçük bir apse, başlangıçta sivilce gibi görünebilir. Zamanla büyür, ağrılı hale gelir ve beyaz uç gelişebilir.
Genital Siğiller (Kondilom): HPV virüsüyle oluşur. Başlangıçta ufak kabarık, karnabahar benzeri lezyonlardır. Ağrısızdır, patlamaz ve yayılma eğilimindedir.
Deri Etiketi (Anal Skin Tag): Geçmişteki hemoroid veya fissür sonrası kalan yumuşak, ağrısız deri çıkıntılarıdır. Renk değişikliği veya iltihap olmaz.
Belirtiler: Folikülit veya yüzeyel apse ağrılı ve kızarık olabilir, az miktarda irin çıkabilir. Siğiller genelde ağrısız ama çok sayıda olur. Deri etiketleri ise belirti vermez, sadece temizlik sırasında fark edilir.
Anüs Sivilcesi ile Makat İçi Şişlik Arasındaki Fark
Anüs çevresindeki sivilce benzeri şişliklerle, makat kanalının içindeki şişlikler birbirinden oldukça farklı durumlardır.
Lokalizasyon farkı: Sivilce benzeri şişlikler genellikle makat dışında, cilt üzerinde görülür ve gözle fark edilir. Makat içi şişlikler ise anal kanal içinde veya rektumda yer alır; dışarıdan görülmez, sadece muayene veya endoskopiyle tespit edilir.
Yapı ve neden farkı: Dıştaki şişlikler genellikle kıl kökü iltihabı, küçük apse veya siğil gibi cilt kaynaklıdır. İçteki şişlikler ise hemoroid, polip veya rektal tümör gibi doku ve damar yapılarından kaynaklanır.
Belirti farkı: Cilt üzerindeki sivilce tarzı şişlikler ağrılı, kızarık ve bazen beyaz uçludur. Makat içi şişliklerde ise kanama, dolgunluk veya baskı hissi görülür; ağrı genellikle ileri evrelerde ortaya çıkar.
Tedavi farkı: Yüzeysel sivilce ve küçük apseler genellikle krem, antibiyotik veya drenajla iyileşirken; iç hemoroid gibi durumlarda diyet, ilaç veya cerrahi tedavi gerekir.
Özetle, dıştaki sivilce benzeri kabarıklıklar ciltle ilgiliyken, içteki şişlikler damar veya mukozadan kaynaklanır. Ancak kesin ayrım için doktor muayenesi şarttır, çünkü iç hemoroidler bazen dışarı sarkarak sivilceyle karıştırılabilir.
"Popo Deliğinde" ve "Anüste" Şişlik – Olası Sebepler
Halk arasında “popo deliğinde şişlik” ifadesi genellikle makat ağzı ve çevresindeki şişlikleri tanımlar. “Anüste şişlik” ise bazen aynı anlamda, bazen de makatın içinde hissedilen dolgunluk şeklinde kullanılır. Bu iki durumu şöyle ayırabiliriz:
Makat Kenarında (Dışarıda) Görülen Şişlikler: Dışarıdan fark edilen veya elle hissedilen şişliklerin başlıca nedenleri:
Dış Hemoroid: Anüs kenarındaki damar yumağının genişlemesiyle oluşur. Ikınma sonrası belirginleşir, kaşıntı ve ağrı yapabilir.
Tromboze Hemoroid / Anal Hematom: Aniden ortaya çıkan, nohut büyüklüğünde mor sert şişliktir. Çok ağrılı olabilir.
Perianal Apse: Cilt altında irin birikmesiyle oluşur. Kızarık, sıcak ve dokununca çok ağrılıdır; büyüdükçe ucu beyazlaşabilir.
Anal Fistül Ağızı: Kronik apsenin dışa açılan küçük deliğidir. Etrafında hafif kabarıklık veya akıntı görülebilir.
Anal Siğil ve Deri Etiketi: Anüs çevresinde pütürlü veya yumuşak kabarıklıklar şeklindedir; genelde ağrısızdır.
Makat İçinde (Anal Kanalda) Hissedilen Şişlikler: Dışarıdan görünmez, kişi tarafından içeride bir dolgunluk ya da basınç hissi şeklinde fark edilir:
İç Hemoroid: Anal kanalın içinde yer alır. Genellikle ağrısızdır, ancak tuvalet sırasında kanama yapabilir.
Anal Polip veya Kitle: Rektumun son kısmındaki iyi huylu polipler veya nadiren tümörler dolgunluk, akıntı veya kanama yapabilir.
Rektal Prolapsus: Rektum dokusunun aşağı sarkmasıdır. Ikınmayla dışarı çıkabilir ve sonrasında geri döner.
Anal Sfinkter Spazmı: Fissür gibi durumlarda kasların kasılmasıyla sertlik hissi oluşur, ancak gerçek bir şişlik değildir.
Kısacası, dış şişlikler genellikle hemoroid veya apseyle, içte hissedilen şişlikler ise hemoroid, polip veya prolapsusla ilgilidir.
Her iki durumda da kesin tanı için doktor muayenesi gerekir. Özellikle kanama veya akıntı varsa gecikmeden başvurulmalıdır.
Makatta Nohut Büyüklüğünde Sert Şişlik Ne Anlama Gelir?
Makat kenarında nohut büyüklüğünde sert bir şişlik fark edildiğinde, akla ilk olarak perianal hematom (tromboze dış hemoroid) gelmelidir. Bu durum genellikle kabızlık sırasında aşırı ıkınma, ağır kaldırma veya ani zorlanma sonrası ortaya çıkar.
Küçük bir toplardamarın çatlamasıyla deri altında kan birikir ve pıhtılaşır; sonuçta dokunmakla acıyan, morumsu sert bir şişlik oluşur. Halk arasında “makatta pıhtı toplanması” veya “basur pıhtısı” olarak bilinir.
Bu tür şişliklerin çoğu damar içi kanama sonucu oluşan hematomdur ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Şişliğin ıkınma sonrası ortaya çıkması ve ağrılı olması bu tanıyı güçlendirir. Nadir olarak apse de benzer şişlik yapabilir, ancak apse hızla büyür, kızarır ve ateşle seyreder.
Tromboze hemoroid hayati tehlike oluşturmaz ancak ağrı nedeniyle günlük yaşamı etkileyebilir. Ayrıca hemoroid eğilimi olan kişilerde tekrarlama riski vardır.
Bu nedenle makat kenarında sert şişlik fark eden kişilerin bir genel cerrahi uzmanına muayene olması hem doğru tanı hem de gelecekteki olası tekrarların önlenmesi açısından önemlidir.
Nohut Büyüklüğündeki Şişlik Nasıl Geçer?
1. Kendiliğinden Geçmesini Beklemek (Konservatif Tedavi): Ağrı dayanılabilir düzeydeyse, vücudun pıhtıyı kendiliğinden emmesi beklenebilir. Küçük perianal hematomlar genellikle 7–14 gün içinde küçülür, birkaç haftada tamamen kaybolur. Bu süreçte bölge temiz tutulmalı, günde birkaç kez ılık oturma banyosu yapılmalı ve kabızlıktan kaçınılmalıdır.
Doktor önerisiyle lokal anestezik veya hemoroid kremleri kullanılabilir, ancak bu kremler sadece ağrıyı hafifletir. Ağır egzersizden ve uzun süre oturmaktan kaçınmak da iyileşmeyi hızlandırır.
2. Tıbbi Müdahale (Cerrahi Drenaj): Eğer ağrı çok şiddetliyse, doktor lokal anesteziyle küçük bir kesi yaparak pıhtıyı boşaltabilir. İşlem yalnızca birkaç dakika sürer ve hasta hemen rahatlar. Bu yöntem özellikle ilk 3–4 gün içinde yapılırsa etkilidir. Ancak şişlik 1 haftadan eskiyse genellikle müdahale gerekmez; süreç kendiliğinden iyileşir.
Her iki durumda da şişlik geçtikten sonra küçük bir deri kıvrımı (skin tag) kalabilir; bu genellikle zararsızdır. Ancak şişlik 1–2 hafta geçmesine rağmen küçülmüyorsa veya büyüyorsa, bu durum apse gelişimi olabilir. Böyle bir durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Makat Kenarında Şişlik ve Makat İçinde Şişlik Farkı
Makat bölgesindeki şişlikleri genel olarak dışarıda (makat kenarında) olanlar ve içeride (makat kanalının içinde) olanlar diye ayırmak mümkündür. Bu ikisi arasında yerleşim, belirti ve tedavi açısından önemli farklılıklar vardır.
Aşağıdaki tabloda makat kenarındaki ve içindeki şişliklerin başlıca farklarını özetledik:
Kriter | Makat Kenarındaki Şişlik | Makat İçindeki Şişlik |
Lokalizasyon | Anüs çevresindeki ciltte, dışarıdan görülebilir veya elle hissedilir. | Anal kanalın içinde veya rektumda yer alır; dışarıdan görülmez, muayene ile tespit edilir. |
Olası Nedenler | Dış hemoroid, tromboze hemoroid (pıhtı), perianal apse, anal siğil, deri etiketi. | İç hemoroid, rektal polip veya tümör, rektal prolapsus (makat sarkması). |
Ağrı Durumu | Genellikle ağrılıdır. Özellikle pıhtı veya apse varsa ağrı belirgindir. Ciltte sinir yoğunluğu fazla olduğu için hassasiyet yüksektir. | Çoğu zaman ağrısızdır (örneğin iç hemoroid). Ancak fissür veya doku sıkışması varsa ağrı oluşabilir. |
Kanama Durumu | Kanama nadirdir; genellikle travma veya apse patlaması sonrası az miktarda kan görülebilir. | Kanama daha sık görülür. İç hemoroidler genellikle parlak kırmızı taze kanla kendini gösterir. |
Ek Belirtiler | Kaşıntı, otururken rahatsızlık, apse durumunda akıntı ve ateş. Deride tahriş ve hassasiyet olabilir. | Dolgunluk, tam boşalamama hissi, mukuslu akıntı. İleri evrelerde iç hemoroidler dışarı sarkabilir (prolapsus). |
Tedavi Yaklaşımı | Genellikle yüzeyel işlemlerle tedavi edilir: apse drenajı, pıhtı boşaltılması, krem veya lazerle siğil tedavisi. | Çoğunlukla ilaç, diyet ve fitil tedavisi uygulanır; ileri vakalarda cerrahi (lastik bant, hemoroidektomi, polip çıkarılması) gerekebilir. |
Yukarıdaki farklardan anlaşılacağı üzere, makat kenarındaki şişlikler daha çok cilt düzeyindeki problemlere (damar şişmesi, iltihap vs.) bağlıdır ve genelde dış müdahalelerle (lokal tedavi veya küçük cerrahilerle) çözülebilir.
Makat içindeki şişlikler ise iç yapıların sorunlarıdır; bunların teşhis ve tedavisi için anaskop, kolonoskopi gibi yöntemlerle içeri bakmak ve gerektiğinde daha ileri tedaviler uygulamak gerekebilir.
Makat Kenarında Sivilce Gibi Şişlik Nasıl Geçer?
Makat kenarında sivilceye benzeyen bir veya birkaç kabarcık fark ettiyseniz, öncelikle kesinlikle sıkıp patlatmamanız gerektiğini vurgulayalım. Cilt üzerindeki bu tip iltihaplı görüntülerde uygulanabilecek evde bakım yöntemleri ve tedaviler şunlardır:
Hijyen ve Temizlik: Tuvalet sonrası makat bölgesini ılık su ve pH dengeli sabun ile nazikçe yıkayıp tampon hareketlerle kurulayın. Parfümlü ıslak mendil veya alkollü ürünlerden kaçının. Bölgenin temiz ve kuru kalması enfeksiyon riskini azaltır.
Ilık Oturma Banyosu: Günde 2–3 kez, 10–15 dakika boyunca ılık suda oturmak kan dolaşımını artırır, ağrıyı hafifletir ve küçük iltihapların boşalmasına yardımcı olur. İsterseniz suya birkaç damla povidon-iyot veya papatya ekleyebilirsiniz.
Sıcak Kompres: Ucu beyazlaşan sivilcelerde, temiz bir bezi sıcak suya batırıp 5–10 dakika bölgeye uygulayın. Bu, iltihabın akmasına yardımcı olur ancak suyun çok sıcak olmamasına dikkat edin.
Antiseptik ve Antibiyotikli Kremler: Yüzeysel enfeksiyonlarda povidon iyotlu merhem kullanılabilir. Birden fazla sivilce varsa veya iltihap artıyorsa, doktor kontrolünde antibiyotikli krem başlanmalıdır. Rastgele ilaç kullanmak cilde zarar verebilir.
Kıl Temizliği: Sık tekrarlayan kıl iltihaplarında ağdadan kaçının. Bunun yerine kılları makasla kısaltmak veya dikkatli şekilde tüy dökücü krem kullanmak daha güvenlidir. Uzun vadede lazer epilasyon kalıcı çözüm olabilir.
Takip: Evde uygulamalara rağmen 2–3 gün içinde iyileşme olmaz veya şişlik büyürse, mutlaka doktora başvurun. Bu durumda apse veya dirençli enfeksiyon gelişmiş olabilir ve cerrahi drenaj gerekebilir.
Makat çevresindeki sivilce benzeri şişlikler çoğunlukla basit enfeksiyonlardır ve evde bakım ile düzelebilir. Ancak ağrı, büyüme veya ateş gibi belirtiler varsa, gecikmeden tıbbi yardım alınmalıdır.
Makatta Sivilce İçin Krem ve Evde Bakım Önerileri
Makat bölgesindeki şişlikler veya sivilce benzeri sorunlar için eczanelerde çeşitli kremler bulunmaktadır. Doğru krem kullanımı ve evde bakım uygulamaları, şikayetlerinizi büyük ölçüde hafifletebilir.
Bu başlık altında, hemoroid (basur) kremleri, antibiyotikli merhemler ve genel bakım önerilerinden bahsedeceğiz.
Tuvalet Sonrası Temizlik, Oturma Banyosu ve Buz Uygulaması
Sağlıklı bir anal bölge için düzenli temizlik ve doğru alışkanlıklar büyük önem taşır. İşte evde uygulayabileceğiniz temel bakım adımları:
1. Tuvalet Sonrası Temizlik: Her dışkılama sonrası makat çevresini bol suyla yıkayın. Taharet musluğu en pratik yöntemdir. Ardından bölgeyi yumuşak bir tuvalet kağıdı veya pamuklu bezle, sürtmeden, tamponlayarak kurulayın. Suyla temizlik mümkün değilse, parfümsüz ve alkolsüz ıslak mendil kullanın. Bölgenin kuru kalması, bakteri ve mantar oluşumunu engeller.
2. Ilık Oturma Banyosu: Günde birkaç kez, 10 dakika boyunca ılık su dolu bir leğene oturmak kasları gevşetir, ağrıyı hafifletir ve kan dolaşımını artırarak iyileşmeyi destekler. Suyun sıcaklığı elinizi yakmayacak düzeyde olmalı. Genellikle sade su yeterlidir; doktor önerirse antiseptik solüsyon eklenebilir. Banyo sonrası bölgeyi nazikçe kurulayın.
3. Soğuk Kompres (Buz Uygulaması): Şişlik ve iltihabı azaltmak için, beze sarılmış buz torbasını makat bölgesine 5–10 dakika uygulayın. Buzu doğrudan cilde temas ettirmeyin. Günde birkaç kez tekrarlanabilir, ancak uygulamalar arasında en az 1–2 saat olmalıdır.
Bu basit yöntemler, makattaki şişlik ve ağrıları hafifletmede oldukça etkilidir. Ancak unutulmamalıdır ki bu uygulamalar yalnızca semptomları rahatlatır, altta yatan hastalığın tedavisi için doktor muayenesi şarttır.
Hangi Durumlarda Krem Yeterli Olmaz?
Makat bölgesi sorunlarında kullanılan kremler genellikle hemoroid kremleridir. Bu ürünlerde kortizon türevi anti-inflamatuar, lokal anestezik veya damar büzüştürücü maddeler bulunur. Kaşıntı ve ağrıyı hafifletir, şişliği kısmen azaltabilir; ancak her durumda etkili değildir.
Kremlerin yetersiz kaldığı durumlar:
Anal Apse: Bu durumda içi iltihap dolu bir boşluk vardır. Krem sürmek apsenin iyileşmesini sağlamaz, hatta enfeksiyonu yayabilir. Çözüm, apsenin cerrahi olarak boşaltılmasıdır.
Büyük Tromboze Hemoroid: Kremler ağrıyı azaltabilir ama pıhtıyı ortadan kaldırmaz. Pıhtı genellikle kendiliğinden çözülür veya cerrahi olarak alınır.
Anal Siğiller (HPV): Kremle geçmez. Genellikle kriyoterapi (dondurma) veya cerrahi temizleme gerekir.
Anal Fistül: Akıntı yapan fistül yolu hiçbir kremle kapanmaz; cerrahi tedavi gerekir.
Kanamalı Durumlar: Aktif kanama varsa krem yeterli olmaz. Özellikle parlak kırmızı kanama varsa mutlaka doktor muayenesi gerekir.
Kötü Huylu Kitleler: Düzensiz, büyüyen ve geçmeyen şişlikler kremle tedavi edilmez; biyopsi ile tanı şarttır.
Makat bölgesindeki şişliklerin çoğunda (yaklaşık %80) krem yalnızca geçici rahatlama sağlar; şişliği ortadan kaldırmaz. Apse, siğil veya tümör gibi durumlarda ise krem hiç fayda etmez.
Birkaç gün içinde düzelme olmazsa, evde tedaviye devam etmek yerine mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Makatta kenarında şişlik kaç günde geçer?
Şişliğin geçme süresi nedenine göre değişir. Küçük anal hematomlar genellikle 1–2 haftada, daha büyükleri ise 4–6 haftada tamamen kaybolur. Hemoroid şişmesinde ödem birkaç günde inse de damar yapısı kalıcı olabilir. Anal apse ise kendi kendine geçmez; cerrahi olarak boşaltılmalıdır. Özetle, 1–2 haftada düzelmeyen veya giderek büyüyen şişliklerde doktora başvurulmalıdır.
Kanamasız şişlikte beklemek doğru mu?
Her zaman değil. Kanamasız şişlikler çoğu zaman dış hemoroid, apse veya pıhtı kaynaklıdır. Bu durumlarda kısa süre evde izlenebilir; ancak ağrı, ateş, büyüme veya akıntı olursa beklemek tehlikelidir. Apse ve siğiller kanamasız da olsa tıbbi müdahale gerektirir. Kısacası, kanama olmaması “önemsiz” demek değildir.
Evde patlatmak güvenli mi?
Kesinlikle hayır. Makattaki şişlik ya damar kaynaklıdır (hemoroid), ya da iltihaplı bir apsedir. Kendi kendine iğneyle delmek, sıkmak ya da kesmek enfeksiyonu yayar, fistül veya kronik yara oluşmasına yol açabilir. Bu tür işlemler yalnızca steril ortamda, cerrah tarafından yapılmalıdır.
Hangi branş doktora gidilir?
Makattaki şişlikler için doğru branş Genel Cerrahi, özellikle Proktoloji (makat hastalıkları) alanında uzman cerrahlardır. Randevu alırken genel cerrahi bölümünü seçmeniz yeterlidir; gerekirse sizi proktoloji uzmanı değerlendirir. Erken muayene, hem doğru tanı hem de hızlı iyileşme açısından çok önemlidir.
Yorumlar