Göbek Fıtığı Ameliyatı: Açık, Kapalı, eTEP ve eTAPP Yöntemleri
- Doç.Dr.Çağlar Ertekin
- 5 Eyl
- 8 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 6 Eyl
Göbek fıtığı (umbilikal herni), karın içi organların göbek deliği veya çevresindeki zayıf bir noktadan dışarı doğru çıkmasıyla oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum özellikle kadınlarda daha sık görülür; gebelik ve obezitenin etkisiyle kadınlarda göbek fıtığı gelişme ihtimali erkeklere göre yaklaşık üç kat fazladır. Fazla kilo, birden fazla doğum yapma, ağır kaldırma, kronik öksürük ya da kabızlık gibi karın içi basıncı artıran faktörler de göbek fıtığı riskini yükseltir.
En sık görülen belirtiler arasında göbek çevresinde şişlik, öksürme veya ıkınma sırasında belirginleşen çıkıntı ve zaman zaman ağrı yer alır. Göbek fıtığı kendi kendine kaybolmaz; tek kalıcı tedavi seçeneği cerrahidir. İlaçlar veya korseler yalnızca geçici rahatlama sağlayabilir, fıtığı ortadan kaldırmaz. Üstelik tedaviyi ertelemek fıtığın zamanla büyümesine neden olabilir. Yapılan araştırmalara göre, yetişkin göbek fıtığı hastalarının yaklaşık %65’i eninde sonunda ameliyata ihtiyaç duymaktadır.
Bu yazımızda göbek fıtığı ile ilgili en çok merak edilen sorulara yanıt vereceğiz: Göbek fıtığı ameliyatı nedir, nasıl yapılır, ne kadar sürer ve riskli midir?
Göbek Fıtığı Ameliyatı Nedir?
Göbek fıtığı ameliyatı, karın duvarında oluşan yırtık ya da açıklığın onarılması ve fıtıklaşan organların yerine yerleştirilmesi için uygulanan cerrahi bir işlemdir. Bu operasyonun temel amacı, göbek bölgesindeki zayıf noktayı kalıcı olarak güçlendirmek ve fıtığın yol açtığı şişlik, ağrı gibi şikayetleri ortadan kaldırmaktır. Ameliyat, genel cerrahi uzmanları tarafından genellikle genel anestezi altında gerçekleştirilir.
Operasyon sırasında fıtık kesesi içinde bulunan bağırsak veya yağ dokusu karın boşluğuna geri yerleştirilir. Ardından karın duvarındaki açıklık dikişlerle kapatılır ve tekrar etme riskini en aza indirmek için bölgeye sentetik bir yama (mesh) uygulanır. Bu sayede karın duvarı eski dayanıklılığını kazanır.
Göbek fıtığı ameliyatı, özellikle günlük yaşamı olumsuz etkileyen şişlik ve ağrı şikayetleri başladığında önerilen bir tedavidir. Fıtığın giderek büyümesi ya da ağrı yapması halinde ameliyatı ertelemek risklidir. Çünkü tedavi edilmezse fıtık boğulması adı verilen, bağırsakların sıkışarak kan akışının kesildiği ve acil cerrahi gerektiren ciddi bir durum ortaya çıkabilir.
Özetle, göbek fıtığı ameliyatı bu hastalığın kesin ve kalıcı tedavisidir. Deneyimli cerrahlar tarafından uygulandığında güvenli bir operasyon olup, hastaların yaşam kalitesini belirgin şekilde artırır.
Göbek Fıtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Göbek fıtığının tedavisinde temel olarak iki cerrahi yöntem uygulanır: açık ameliyat ve kapalı (laparoskopik) ameliyat. Her iki yöntemin de hedefi aynıdır; fıtıklaşan organları karın boşluğuna geri yerleştirmek, karın duvarındaki zayıf bölgeyi onarmak ve gerek görüldüğünde bölgeyi yama (mesh) ile güçlendirmektir.
Son yıllarda bu klasik yöntemlerin yanı sıra, robotik cerrahi ve ileri laparoskopik teknikler olan eTEP ve eTAPP gibi modern yaklaşımlar da kullanılmaya başlanmıştır. Bu yöntemler sayesinde daha küçük kesilerle ameliyat yapılabilmekte, hastalar daha hızlı iyileşme ve daha az ağrı gibi avantajlar elde edebilmektedir.
Şimdi, göbek fıtığı onarımında kullanılan bu yöntemleri daha yakından inceleyelim.
Açık Göbek Fıtığı Ameliyatı
Açık yöntem, göbek fıtığı tedavisinde uzun yıllardır kullanılan geleneksel cerrahi tekniktir. Karın duvarına göbek çevresinde küçük bir kesi yapılır ve fıtık kesesi içindeki bağırsak ya da yağ dokusu karın boşluğuna geri yerleştirilir. Ardından karın duvarındaki açıklık dikişlerle kapatılır ve çoğu durumda bölgeye yama (mesh) yerleştirilir.
Yama, karın duvarını içeriden destekleyen sentetik bir ağdır ve sadece dikişle yapılan onarımlara göre çok daha düşük nüks (tekrarlama) riski taşır. Bu nedenle günümüzde küçük göbek fıtıklarında bile yama ile onarım tercih edilmektedir. Deneyimli cerrahlar, yamanın kasların arkasına ve periton önüne yerleştirilmesini önerir. Böylece hem dayanıklılık artar hem de tekrar fıtık oluşma olasılığı minimuma iner.
Ameliyatın kesi boyutu, fıtığın büyüklüğüne göre değişir. Küçük fıtıklarda yaklaşık 3-4 cm’lik kesi yeterliyken, daha büyük fıtıklarda 8-10 cm’lik kesi gerekebilir. Kesinin göbek içinde ya da hemen altında yapılması sayesinde ameliyat izi genellikle kozmetik olarak gizlenir.
Anestezi seçeneği de hastaya göre değişir. Küçük göbek fıtıkları, uygun adaylarda lokal anesteziyle 30 dakika gibi kısa sürede onarılabilir ve hasta aynı gün evine dönebilir. Daha büyük fıtıklar ve yama gerektiren durumlarda ise genellikle genel anestezi tercih edilir.
İyileşme süreci oldukça rahattır. Açık ameliyat sonrası bazı hastalar aynı gün taburcu olabilir, bazıları ise 1 gece hastanede kalır. İlk günlerde kesi yerinde hafif ağrı normaldir ve ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Çoğu hasta 7-10 gün içinde günlük işlerine döner, ancak ağır kaldırma ve efor gerektiren işler için birkaç hafta daha beklemek gerekir.
Kapalı (Laparoskopik) Göbek Fıtığı Ameliyatı
Kapalı göbek fıtığı ameliyatı, laparoskopik cerrahi teknikle uygulanır. Karın bölgesine genellikle üç küçük kesi (0,5–1 cm) açılır; birinden kamera (laparoskop), diğerlerinden ise ince cerrahi aletler yerleştirilir. Bu sayede cerrah, karın içini büyütülmüş görüntüyle net bir şekilde görerek fıtık onarımını gerçekleştirir.
Ameliyat sırasında fıtıklaşan organlar karın boşluğuna itilir ve açıklık içeriden yama (mesh) ile kapatılır. Laparoskopik teknikte yama kullanımı standarttır ve bu sayede onarım sağlam ve kalıcı olur.
Kapalı yöntemin en büyük avantajı küçük kesiler ile yapılmasıdır. Bu, ameliyat sonrası daha az ağrı, daha kısa iyileşme süresi ve estetik açıdan daha küçük izler anlamına gelir. Ayrıca cerrah geniş görüş alanı sayesinde birden fazla fıtık deliğini aynı anda tespit edip onarabilir. Özellikle obez hastalarda veya karın duvarında birden fazla yırtık olan kişilerde kapalı yöntem tercih edilir.
Tüm işlem genel anestezi altında yapılır. Bu yöntem açık cerrahide lokal anesteziye göre daha kapsamlı olsa da, çoğu hasta için güvenli kabul edilir. Ameliyat sonrası hastaların büyük kısmı aynı gün ya da ertesi gün taburcu olur. Masa başı iş yapanlar 3-5 gün içinde işe dönebilir, ağır işlerde çalışanların ise birkaç hafta beklemesi gerekir.
Ameliyat izi açısından da kapalı yöntem avantajlıdır. Toplamda yaklaşık 2 cm uzunluğunda üç küçük iz kalır; bunlar zamanla silikleşir ve estetik olarak daha tatmin edicidir. Açık yöntemde ise tek bir kesi (4–5 cm) yapılır.
Bilimsel çalışmalar, laparoskopik onarımda nüks (tekrarlama) riskinin açık cerrahiye eşit veya daha düşük olduğunu göstermektedir. Ayrıca küçük kesiler nedeniyle enfeksiyon riski de çok daha azdır.
Sonuç olarak, kapalı göbek fıtığı ameliyatı; küçük kesi, az ağrı, kısa iyileşme süresi ve düşük nüks riski ile öne çıkan modern bir yöntemdir. Ancak her hasta için uygun olmayabilir. Fıtığın büyüklüğü, hastanın genel durumu ve cerrahın deneyimi yöntemin seçimini belirler.
Yama ve Dikiş Teknikleri
Göbek fıtığı onarımında yama (mesh) kullanımı günümüzde altın standarttır. Yama, polipropilen gibi sentetik malzemelerden yapılmış gözenekli bir ağdır ve karın duvarındaki zayıf bölgeyi güçlendirmek için kullanılır. Eskiden küçük göbek fıtıkları sadece dikişle (primer onarım) kapatılırken, yapılan araştırmalar bu yöntemin yüksek nüks (tekrarlama) riski taşıdığını göstermiştir.
Yama sayesinde onarım gerginliksiz yapılır, karın içi basınç geniş bir alana dağılır ve tekrar yırtılma ihtimali büyük ölçüde azalır. Bu nedenle günümüzde küçük fıtıklarda bile yama ile onarım tercih edilmektedir.
Yamanın yerleştirilme şekli de önemlidir. Açık ameliyatta genellikle kasların altına veya periton önüne konulur; bu yöntem daha sağlam bir onarım sağlar. Kapalı (laparoskopik) göbek fıtığı ameliyatında ise yama içeriden geniş bir alana yayılır ve bu da nüks ihtimalini daha da düşürür.
Modern yamalar vücutla uyumlu, ömür boyu güvenle kullanılabilen materyallerdir. Doğru boyutta ve uygun şekilde yerleştirilen yama ile aynı bölgede tekrar fıtık oluşma ihtimali oldukça düşüktür (%1–5’in altında).
Göbek fıtığı ameliyatında yama kullanımı, hem açık hem de kapalı yöntemlerde en güvenilir ve kalıcı çözümdür.
Modern Kapalı Teknikler (eTEP ve eTAPP)
Son yıllarda göbek fıtığı ve diğer karın duvarı fıtıklarının tedavisinde klasik açık ve kapalı ameliyatlara ek olarak ileri laparoskopik yöntemler geliştirilmiştir. Bunlardan en sık kullanılanlar eTEP ve eTAPP teknikleridir. Amaç, büyük veya tekrarlayan fıtıkları dahi kapalı yöntemle onarmak ve yamanın en ideal noktaya yerleştirilmesini sağlamaktır.
eTEP (Enhanced-view Totally Extraperitoneal) tekniğinde cerrah karın boşluğuna girmeden, kasların arkasındaki alanda çalışır. Yama retromüsküler plana yerleştirildiği için hem çok sağlam bir onarım yapılır hem de yama bağırsaklarla temas etmez. Bu yöntem, daha düşük nüks (tekrarlama) riski ve uzun vadeli güvenilir sonuçlarıyla öne çıkar.
eTAPP (Extended TransAbdominal PrePeritoneal) ise klasik laparoskopik ameliyata benzer, ancak ameliyat sırasında periton zarı kaldırılarak yama kas tabakası ile periton arasına yerleştirilir. Böylece yama yine karın içi organlardan ayrılmış olur.
Her iki yöntem de ileri cerrahi deneyim gerektirir ve genellikle büyük göbek fıtıkları veya tekrarlayan fıtıklar için tercih edilir. Standart laparoskopiye göre biraz daha uzun sürebilir, ancak hasta açısından sonuçları aynıdır: küçük kesiler, daha az ağrı, daha kısa iyileşme süresi ve uzun vadede daha sağlam bir onarım.
Özetle, eTEP ve eTAPP teknikleri, uygun hastalarda klasik açık ameliyatlara göre daha konforlu ve güvenilir sonuçlar sunar. Cerrahınız, fıtığınızın boyutuna ve durumuna göre sizin için en uygun yöntemi belirleyecektir.
eTEP ve eTAPP: Klasik Kapalı Ameliyatlara Göre Neden Daha Üstün?
Laparoskopik yani kapalı göbek fıtığı ameliyatları uzun yıllardır uygulanmaktadır. Ancak burada önemli bir ayrım vardır: Klasik kapalı ameliyat ile eTEP ve eTAPP aynı şey değildir.
Klasik laparoskopik ameliyatlarda yama genellikle karın zarının önüne yerleştirilir ve çoğu hastada başarılı sonuçlar verir. Fakat bazı durumlarda yamanın karın içi organlarla temas etmesi, ilerleyen dönemde yapışıklık, ağrı veya nadiren de olsa komplikasyonlara yol açabilir.
Konu hakkında görüş bildiren uzman cerrahımız, farkı şöyle açıklıyor:
" Geleneksel kapalı yöntemlerde yama karın içine konur ve organlarla temas eder. eTEP ve eTAPP gibi modern yöntemlerde ise yama, organlara hiç temas etmeden kas tabakaları arasına yerleştirilir. Bu daha anatomik, daha güvenli bir onarım sağlar. Ancak ileri cerrahi deneyim gerektirdiği için bu teknikler yalnızca sınırlı sayıda cerrah tarafından uygulanabilmektedir."
eTEP ve eTAPP yöntemleri, klasik kapalı ameliyatlara göre şu avantajları sunar:
Yama karın içi organlarla temas etmez,
Onarım daha sağlam ve fizyolojik olur,
Komplikasyon ihtimali klasik kapalı yöntemlere göre daha da azalır,
Hastada ameliyat sonrası konfor artar ve uzun vadede nüks riski düşer.
Bu nedenle özellikle büyük göbek fıtıkları veya daha önce nüks etmiş vakalarda, deneyimli cerrahların tercih ettiği yöntemler arasında eTEP ve eTAPP ön plana çıkmaktadır.
Özellik | Klasik Kapalı (Laparoskopik) Ameliyat | eTEP / eTAPP Modern Yöntemler |
Yama Yerleşimi | Karın zarının önüne, organlara yakın | Kasların arkasındaki anatomik boşluğa |
Komplikasyon Riski | Daha yüksek (yapışma, kronik ağrı riski) | Daha düşük, organlarla temas yok |
Fizyolojik Uyum | Görece sınırlı | Daha anatomik ve fizyolojik uyumlu |
Nüks (Tekrar Fıtık) Riski | Düşük ama eTEP/eTAPP’e göre daha yüksek | Çok düşük, daha sağlam bir onarım |
Uygulama Zorluğu | Daha kolay, yaygın uygulanır | İleri cerrahi deneyim gerektirir |
Hasta Konforu | İyi | Daha yüksek, uzun vadeli rahatlık sağlar |
Göbek Fıtığı Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
Hastaların en çok merak ettiği konulardan biri göbek fıtığı ameliyatının süresidir. Bu operasyon genellikle uzun sürmez ve kullanılan yönteme (açık veya kapalı), fıtığın büyüklüğüne ve ek durumlara göre değişir.
Küçük göbek fıtıkları sadece dikişle onarılacaksa 10–15 dakikada bile tamamlanabilir.
Yama (mesh) kullanılan açık ameliyatlar genellikle 30–45 dakika sürer.
Kapalı (laparoskopik) göbek fıtığı ameliyatı hazırlık aşamalarıyla birlikte yaklaşık 45 dakika – 1 saat arasında yapılır.
Çok büyük veya birden fazla fıtığın aynı anda onarıldığı durumlarda süre 1–2 saate kadar uzayabilir.
Fıtık Boyutu / Yöntem | Yaklaşık Ameliyat Süresi |
Küçük fıtık (sadece dikiş ile onarım) | 10 – 20 dakika |
Orta / büyük fıtık (yamalı açık onarım) | 30 – 45 dakika |
Kapalı (laparoskopik) onarım | 45 – 60 dakika |
İleri teknik (eTEP / eTAPP) | 60 – 90+ dakika |
Özetle, standart bir umbilikal herni ameliyatı çoğu hastada ortalama 30–60 dakika içinde tamamlanır. Ameliyat sonrası genellikle aynı gün veya ertesi gün taburcu olmak mümkündür. Cerrahınız, sizin fıtığınızın durumuna göre süreci detaylı şekilde açıklayacaktır.
Göbek Fıtığı Ameliyatı Riskli mi?
Göbek fıtığı ameliyatı genellikle güvenli bir cerrahi işlemdir. Deneyimli cerrahlar tarafından uygun koşullarda yapıldığında ciddi komplikasyonlar nadirdir. Memorial ve Medicana gibi merkezlerin verilerine göre, bu ameliyat düşük riskli kabul edilir ve komplikasyon oranı %5’in altındadır.
Olası riskler şunlardır:
Yara yeri enfeksiyonu: Kesi yerinde kızarıklık, akıntı ve şişlikle ortaya çıkabilir. Steril tekniklerle bu risk <%5’tir.
Kanama veya hematom: Ameliyat sonrası dikiş hattında kan birikmesi görülebilir, genellikle kendiliğinden düzelir.
Yara yeri açılması: Nadir de olsa dikişlerin tutmaması durumunda ikinci müdahale gerekebilir.
Nüks (tekrarlama): Yama (mesh) kullanımıyla nüks oranı %1–5’in altına düşer. Obezite veya enfeksiyon bu riski artırabilir.
Göbek görünümünde değişiklik: Ameliyat sonrası göbek çukurunda estetik olarak küçük farklılıklar olabilir.
Anestezi riskleri: Genel anestezi altında çok düşük ihtimalle komplikasyon gelişebilir, ancak sağlıklı bireylerde bu oran ihmal edilebilir düzeydedir.
Unutulmamalıdır ki, ameliyat edilmeyen göbek fıtığı çok daha risklidir. Fıtık boğulması gibi acil durumlarda bağırsak tıkanıklığı veya doku ölümü gelişebilir. Bu durumda yapılan acil ameliyatlar planlı cerrahiye göre daha tehlikelidir.
Sonuç olarak, göbek fıtığı ameliyatı düşük riskli ve güvenilir bir işlemdir. Tecrübeli cerrahlar tarafından yapıldığında komplikasyon ihtimali çok düşüktür. Doğru zamanda yapılan planlı ameliyat, hem nüks hem de acil durum risklerini ortadan kaldırır ve hastaların kısa sürede günlük hayatına dönmesini sağlar.
