Diastazis rekti, hamilelik sırasında veya sonrasında sık karşılaşılan bir durumdur. Karın ön duvarındaki dik kaslar olan rektus abdominis kasları (six pack kasları) hamilelik sırasında gerilerek ayrıldığında bu durum meydana gelir.
Bu ayrılma, doğumdan aylar veya hatta yıllar sonra kişinin karnının dışarı doğru çıkmasına veya şişkin görünmesine neden olabilir.
Diastazis Rekti Nedir?
Diastazis rekti (diastazis rektus abdominis veya diastazis), hamilelik sırasında ve sonrasında rektus abdominis kaslarının ayrılması durumudur. Rektus abdominis kasları, karnınızın ön kısmında dikey olarak uzanır ve genellikle "six-pack karın kasları" olarak bilinir.
Bu kaslar, ortada bulunan ve linea alba adı verilen bir doku bandı ile sol ve sağ tarafa ayrılır. Hamilelik sırasında rahim genişledikçe, karın kasları gerilir ve linea alba incelerek ayrılır. Bu doku bandı dışa doğru itildikçe genişler.
Bebeğinizi doğurduktan sonra, linea alba iyileşebilir ve tekrar bir araya gelebilir. Linea alba oldukça elastiktir ve bir lastik bant gibi geri çekilir. Ancak, doku aşırı gerildiğinde elastikiyetini kaybederse, karın kaslarındaki boşluk olması gerektiği kadar kapanmaz. Bu duruma diastazis rektus denir.
Diastazis rektusunuz varsa, karnınız göbek deliğinin hemen üstünde veya altında dışarı çıkmış gibi görünebilir ve bu da doğumdan aylar veya yıllar sonra bile hamile gibi görünmenize neden olabilir.
Diastazis Rekti Neden Oluşur?
Hamilelik sırasında karın bölgesine (karın kaslarına) çok fazla baskı biner. Karın, sol ve sağ karın kaslarından ve bu kasların arasında yer alan ince bir bağ dokusu bandından (linea alba) oluşur. Büyüyen bebeğe yer açmak için bu kaslar dışarı doğru itilir ve gerilir.
Diastazis rekti, linea alba aşırı gerildiğinde ve tekrar bir araya gelemediğinde meydana gelir. Bu durumda karın kaslarının sol ve sağ tarafları ayrı kalır. Bu duruma ayrıca "karın kası boşluğu" veya "karın kası ayrılması" da denir.
Diastazis Rekti Oluşumuna Yol Açan Faktörler
Çoğul Gebelikler: İkiz veya daha fazla bebeğe hamile kalmak, karın kaslarının daha fazla gerilmesine neden olabilir.
Büyük Bebek: Bebek ne kadar büyükse, karın kaslarına uygulanan baskı da o kadar fazla olur.
Yaş: Hamilelikte daha ileri yaş, kasların elastikiyetini azaltabilir.
Kimlerde Diastazis Rekti Görülür?
Diastazis rekti en çok hamile ve doğum yapmış kadınlarda görülür (aynı zamanda erkeklerde ve bebeklerde de görülebilir). Diastazis rekti genellikle hamileliğin üçüncü trimesterinde (son üç ayında) gelişir.
Bu dönemde, bebeğin hızla büyümesi nedeniyle karın duvarında artan bir baskı oluşur. Çoğu insan diastazis rektusu, doğum sonrası döneme kadar fark etmez.
Diastazis Rekti Görülme Sıklığını Etkileyen Faktörler
Hamilelik Sayısı: Birden fazla hamilelik yaşamak, diastazis rekti riskini artırabilir.
Yaş ve Kas Elastikiyeti: Daha ileri yaşlarda hamilelik, kasların elastikiyetini azaltarak bu duruma zemin hazırlayabilir.
Büyük Bebek veya Çoğul Gebelikler: Daha büyük bebekler veya birden fazla bebeğe hamile kalmak, karın kaslarına daha fazla baskı yapabilir ve diastazis rekti riskini artırabilir.
Bu durumun belirtileri ve risk faktörleri göz önünde bulundurularak, hamilelik sürecinde düzenli doktor kontrolleri ve uygun egzersizlerle önlem alınabilir.
Diastazis Rekti Ne Kadar Yaygındır?
Diastazis rekti, hamilelik ve doğum sonrası dönemde son derece yaygındır. Hamilelerin %60'ını etkiler. Bu durum genellikle doğumdan sonraki sekiz hafta içinde kendiliğinden düzelir.
Ancak, diastazis rektisi olan kişilerin yaklaşık %40'ı, doğumdan altı ay sonra bile bu durumu yaşamaya devam eder.
Dönem | Diastazis Rekti Görülme Oranı |
Hamilelik Dönemi | %60 |
Doğumdan Sonra 8 Hafta | Kendiliğinden düzelme olasılığı yüksektir |
6 Ay Sonra (Postpartum) | %40'ı hala diastazis rekti ile devam eder |
Diastazis Rekti Belirtileri Nelerdir?
Çoğu kişi, diastazis rekti belirtilerini doğum sonrasına kadar fark etmez. Hamilelik sırasında da diastazis rekti olabilir, ancak karnın gerilmiş olması nedeniyle bu durumu ayırt etmek zordur.
Doğum sonrası dönemde diastazis rekti yaygın belirtileri şunlardır:
Göbek deliğinin hemen üstünde veya altında görülen belirgin bir çıkıntı veya "çıkıntı" (pooch).
Göbek deliği çevresinde yumuşak veya jölemsi bir his.
Karın kaslarınızı kasarken konik veya kubbe şeklinde bir çıkıntı oluşması.
Nesneleri kaldırırken, yürürken veya günlük işleri yaparken zorlanma.
Cinsel ilişki sırasında ağrı.
Pelvik veya kalça ağrısı.
Bel ağrısı.
Kötü duruş.
Hapşırma veya öksürme sırasında idrar kaçırma.
Kabızlık.
Karın kaslarında güçsüzlük hissi.
Bu belirtiler, doğum sonrası dönemde karın kaslarının zayıflığı ve ayrılması ile ilişkili olabilir ve genellikle kişinin günlük aktivitelerini zorlaştırabilir. Bu belirtileri fark eden bireyler, doktorlarına danışarak uygun tedavi yöntemlerini değerlendirmelidir.
Diastazis Rekti Nasıl Hissedilir?
Diastazis rekti genellikle ağrılı değildir. Diastazis ile ilgili bazı yan etkilerle birlikte ağrı hissedebilirsiniz, ancak karın kaslarının ayrılması (diastazis) kendi başına acı vermez.
Önceden kolaylıkla yapabildiğiniz işleri, örneğin çamaşır sepetini kaldırmak gibi, yaparken merkez bölgenizde (core kaslarınızda) bir zayıflık hissedebilirsiniz. Bazı kişiler, karın kaslarını kasarken sol ve sağ karın kasları arasındaki boşlukta jölemsi bir doku hisseder.
Bu hisler, diastazis rekti yol açtığı kas zayıflığı ve boşluk hissi ile ilişkilidir ve genellikle karın bölgesinin gücünü geri kazandırmak için uygun egzersiz ve tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir.
Diastazis Rektusum Olduğunu Nasıl Anlarım?
Diastazis rektus olduğunuzu gösteren bazı yaygın belirtiler vardır. Diastazis rektusun en yaygın belirtilerinden biri, egzersiz yapmanıza veya hamilelik sırasında aldığınız kiloları vermenize rağmen kaybolmayan bir şişliktir.
Bir başka belirti de sandalyede geriye doğru yaslandığınızda veya yataktan kalkarken karnınızın konik veya kubbe şeklini almasıdır. Diastazis rektusu kendi başınıza kontrol edebilirsiniz, ancak semptomlarınız hakkında sağlık uzmanınıza danışmak her zaman iyi bir fikirdir.
Diastazis Rekti Kontrolü Nasıl Yapılır?
Diastazis rekti kontrol etmek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
Yere Yatın: Sırt üstü yatın ve dizlerinizi bükün, ayaklarınız yerde olsun.
Başınızı Kaldırın: Bir elinizi karnınızın üzerine koyun ve başınızı hafifçe yukarı kaldırın.
Parmaklarla Boşluğu Kontrol Edin: Parmaklarınızla göbek deliğinizin üzerinde veya altında boşluk olup olmadığını kontrol edin. Eğer iki veya daha fazla parmak genişliğinde bir boşluk hissederseniz, bu diastazis rekti olabilir.
Bu basit kontrol yöntemi, diastazis rekti tespit etmenize yardımcı olabilir, ancak kesin bir teşhis için bir uzmana danışmak önemlidir.
Diastazis Rekti Gelişme Risk Faktörleri Nelerdir?
Diastazis rekti geliştirme riskinizi artırabilecek birkaç faktör şunlardır:
Birden Fazla Hamilelik: Özellikle arka arkaya gelen hamilelikler, riskinizi artırabilir.
35 Yaş Üstü Olmak: Daha ileri yaşlarda hamilelik, diastazis rekti riskini artırabilir.
Çoğul Gebelikler: İkizler veya üçüzler gibi çoğul hamilelikler, karın kaslarına daha fazla baskı yapabilir.
Büyük veya Ağırsak Bebek: Daha büyük veya ağırsak bebekler, karın kaslarınız üzerinde daha fazla gerilme ve baskı oluşturabilir.
Son Derece Küçük Yapılı Olmak: Çok küçük yapılı kişilerde diastazis rekti gelişme riski daha yüksek olabilir.
Vajinal Doğum: Doğum sırasında itme hareketleri, karın içi basıncı artırabilir.
Bu risk faktörleri, diastazis rekti gelişme olasılığınızı etkileyebilir ve hamilelik sürecinde uygun önlemler alınması önemlidir.
Diastazis Rekti Teşhisi ve Testi
Diastazis Rekti Nasıl Teşhis Edilir?
Sağlık uzmanınız, diastazis rekti olup olmadığını ve bu durumun ne kadar şiddetli olduğunu değerlendirecektir. Diastazis rektus, karın kaslarının ayrılmasıdır ve genellikle hamilelik sonrası kadınlarda görülür. Bu ayrılma, göbek deliğinin üzerinde, altında veya tam göbek deliği hizasında olabilir.
Fiziksel Muayene: Uzmanınız, karın bölgenizi incelerken elleriyle kas tonusunu ve boşlukları kontrol eder. Karın kasları arasındaki açıklığı hissetmek için parmaklarını kullanır.
Görüntüleme Yöntemleri: Daha kesin ölçümler için uzmanlar ultrason gibi görüntüleme yöntemlerine başvurabilir. Ayrıca, karın boşluğunun genişliğini ölçmek için mezura veya kaliper gibi ölçüm cihazları kullanabilirler.
Karın Kasları Boşluğu: Karın boşluğunun 2 santimetreden geniş olması diastazis rekti olarak kabul edilir. Bu boşluk, parmak genişliği ile de ölçülebilir. Örneğin, iki veya üç parmak genişliğinde bir ayrılma, durumu belirtir.
Uzmanınız, diastazis rekti ciddiyetine göre tedavi ve egzersiz önerilerinde bulunabilir veya sizi fizyoterapiste yönlendirebilir.
Diastazis Rekti Teşhisinde Kullanılan Yöntemler
Yöntem | Açıklama |
Fiziksel Muayene | Ellerle karın bölgesinde boşluk ve kas ayrılması kontrol edilir. |
Ultrason | Karın kaslarının ayrılmasını daha net görmek ve ölçmek için kullanılır. |
Mezura veya Kaliper | Kaslar arasındaki boşluğun genişliğini santimetre olarak ölçmek için kullanılır. |
Parmak Genişliği | Sağ ve sol kaslar arasındaki boşluğu parmak genişliği ile ölçmek (örneğin iki veya üç parmak). |
Diastazis Rekti Kendiniz Nasıl Test Edebilirsiniz?
Evinizde basit bir testle diastazis rekti kontrol edebilirsiniz. Aşağıdaki adımları takip ederek kendi kendinize yapabileceğiniz bir test yöntemidir:
Sırt Üstü Yatın: Dizlerinizi bükün ve ayaklarınızı düz bir şekilde yere koyun. Bu pozisyon karın kaslarınızı rahatlatır.
Omuzlarınızı Kaldırın: Omuzlarınızı hafifçe yerden kaldırın. Bu, karın kaslarınızı sıkılaştırmanıza yardımcı olur. Bir elinizle başınızı destekleyin.
Göbek Deliğinize Elinizi Yerleştirin: Diğer elinizi göbek deliğinizin üzerine yerleştirin, parmaklarınız ayaklarınıza doğru baksın.
Boşluğu Kontrol Edin: Parmaklarınızı, karın kaslarınız arasındaki boşluğa yerleştirerek kaslar arasındaki boşluğu kontrol edin.
Eğer iki veya daha fazla parmak genişliğinde bir boşluk hissediyorsanız, diastazis rekti olabilir. Bu durumda sağlık uzmanınıza başvurarak daha detaylı bir teşhis ve tedavi önerisi almalısınız.
Adım | Açıklama |
Sırt Üstü Yatın | Dizler bükülü ve ayaklar düz olacak şekilde sırt üstü yatın. |
Omuzlarınızı Kaldırın | Omuzlarınızı yerden hafifçe kaldırarak karın kaslarınızı aktive edin. |
Göbek Deliğinize Elinizi Koyun | Elinizi göbek deliğinizin üzerine yerleştirerek parmaklarınızı kaslar arasındaki boşluğu hissetmek için kullanın. |
Boşluğu Kontrol Edin | Parmak genişliği ile kaslar arasındaki boşluğu ölçün (2 veya daha fazla parmak genişliği diastazis belirtisi olabilir). |
Bu testler sonucunda herhangi bir boşluk tespit ederseniz, mutlaka sağlık uzmanınıza danışarak doğru teşhis ve tedaviye yönelik adımlar atmanız önerilir.
Diastasis Rekti Nasıl Düzeltilir?
Diastasis rekti düzeltmek için karın kaslarını nazikçe çalıştıran hareketler yapmanız gerekir. Ancak, egzersiz programına başlamadan önce, bu hareketlerin diastasis rektus için güvenli olduğundan emin olmalısınız. Bir fitness uzmanı veya diastasis rektus konusunda deneyimli bir fizyoterapist ile çalışmak, doğru hareketleri yapmanızı ve egzersizlerde kademeli olarak ilerlemenizi sağlayacaktır.
Bazı hareketler karın kasları arasındaki ayrılmayı daha da kötüleştirebilir. Özellikle doğum sonrası dönemde aşağıdaki hususlara dikkat etmelisiniz:
Doğum Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Ağır Kaldırmaktan Kaçının: Bebeğinizden daha ağır bir şey kaldırmamaya çalışın.
Yataktan Kalkarken Yanınıza Dönün: Yataktan kalkarken veya otururken önce yanınıza dönün ve kollarınızı kullanarak kendinizi yukarı itin.
Karın Kaslarını Dışa İten Hareketlerden Kaçının: Mekik veya crunch gibi karın kaslarını dışa iten hareketleri yapmayın.
Karın Bağlayıcıları (Belly Band) Kullanımı
Bazı kişiler, karınlarını desteklemek ve alt sırtı korumak için bağlayıcı cihazlar (elastik karın bantları) kullanabilirler. Ancak bu bağlayıcılar, diastasis rektisi iyileştiremez ve karın kaslarınızı güçlendirmez. Yine de, iyi bir postürü teşvik edebilir ve diastasis rektusu hatırlatarak hareketlerinizi daha dikkatli yapmanıza yardımcı olabilir.
Fıtık Durumunda Diastazis Rekti Ameliyatı
Eğer diastazis rektusla birlikte fıtık (hernia) durumu varsa, ameliyat yapılması gerekebilir. Fıtık, bir organın veya dokunun karın kaslarındaki zayıf noktadan dışarı çıkmasıdır. Bu zayıf nokta, linea alba (karın kaslarını ayıran orta çizgi) boyunca meydana gelir ve diastazis rektus bu zayıflığı artırabilir.
Fıtık Ameliyatının Gerekliliği
Organların Korunması: Fıtık, karın içindeki organların dışarı çıkmasına neden olabilir. Bu durumda organlar, dışarıda sıkışarak kan akışı kesilebilir, bu da organlarda ciddi hasara yol açabilir. Bu riski önlemek için ameliyat gerekebilir.
Ağrı ve Rahatsızlık: Fıtık durumunda, kişi genellikle karın bölgesinde rahatsızlık ve ağrı hisseder. Fıtığın ilerlemesiyle bu ağrı daha da şiddetlenebilir ve yaşam kalitesini düşürebilir. Ameliyat bu rahatsızlıkları gidermeye yardımcı olur.
Fıtık durumunda yapılan ameliyat, genellikle diastazis rektusun da düzeltildiği bir operasyonla birleştirilir. Cerrahlar, abdominoplasti (karın germe) veya fıtık onarımı adı verilen prosedürlerle kasları sıkılaştırır ve fıtığı onarır. İşlem sırasında:
Fıtığın neden olduğu dışa çıkmış dokular eski yerine yerleştirilir.
Linea alba ve karın kasları onarılarak tekrar bir araya getirilir.
Eğer fıtık büyükse, karın duvarını güçlendirmek için sentetik ağ kullanılabilir.
Ameliyat sonrasında kişi, doktorun önerdiği şekilde iyileşme sürecine dikkat etmelidir. Genellikle fizik tedavi ve düzenli egzersizlerle karın kaslarının güçlendirilmesi önemlidir.
Laparoskopik (İzsiz) Diastazis Rekti Ameliyatı Hakkında Detaylı Bilgi İçin Tıkla!